SİVAS/KARAGÖL NAHİYESİ (1865-1907)

Çok değil bundan 132 yıl önce yani 1880’lerde Karagöl , Sivas Sancağına bağlı 9 köyden oluşan toplam nüfusu 2017 kişi olan bir Nahiye merkezi idi. O tarihlerdeki Müdürü Gül Ağa Tornik/Korubaşı köyünden olup , azaların hangi köy yada köylerden olduğunu ise bilmiyoruz. Gül Ağa’dan sonra Kertme/Şenyurt Köyünden Ali Osman’ın Nahiye Müdürü olduğunu sanıyoruz. Ancak  Ali Osman’ın Nahiye Müdürlüğü  yazılı kaynaklarla teyit edilememiştir.1903 yılına geldiğimizde ise Kangal Kazasına bağlanan Karagöl Nahiyesinin , Nahiye Müdürü  köyümüzden “İsmali Fate” olarak bilinen İsmail (Binici ) olmuştur.1907 tarihli Sivas Vilayet salnamesinde ise Karagöl'ün Kangal Kazasının nahiyesi olarak yer almadığını görüyoruz.

         1864 yılında çıkarılan ve 1865 yılında Anadolu'da uygulanmaya başlanan  (Tuna) Vilayet Nizamnamesi ile Osmanlı Devleti Eyalet sisteminden Vilayet sistemine geçmiş olup  Nahiye Teşkilatı    tam olarak 22 Ocak 1871 tarihinde yayınlanan İdâre-i Umûmiye-i Vilâyet Nizâmnâmesi ile Osmanlı Devletinin yönetim sistemine girmiştir.1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu Muvakkatı bu Nizamnameyi kaldırana kadar Vilayet(İl) - Sancak(liva) - Kaza(İlçe) - Nahiye(Bucak) - Karye/Kura (Köy) şeklindeki idari yapı korunmuştur. 1913 tarihli Nizamnamede Nahiyelerle ilgili bir hüküm yer almamakta dır. 1924 tarihli  Köy Kanunu yürürlüğe girinceye kadar Nahiye ve  köy yönetimleri  varlıklarını eskiden olduğu gibi sürdürmüşlerdir.Diğer taraftan Tahir Sezen tarafından hazırlanan "Osmanlı Yer Adları " adlı eserde  Karagöl'ün  1871 tarihli Nizamname'den önce 1865 yılındaki düzenlemeyle birlikte  Sivas''a  Nahiye olarak bağlandığı dolayısıyla  nahiye olarak varlığının 42 yıl (1865-1907) sürdüğü anlaşılmaktadır.Cumhuriyet döneminde ise Kangal Kazasının Kavak Nahiyesine  bağlanmıştır.

       

          1871 tarihli Nizamname ile  beş yüz kişiden fazla nüfuslu köy ve çiftlikler bir nahiye olarak düzenlenmiş bulunuyordu. Nahiye müdürü kendisine bağlı köylerin ihtiyar meclislerinden seçilen dörder üyenin katılımıyla oluşan nahiye meclisi ile birlikte karar alarak yönetimi yürütecekti. Nâhiye müdürlüğüne tayin olunacakların “sâniyen, oldukca okuyub yazması olması, sâlisen, sui-şöhretle müştehîr bulunmaması ( kötü şöhretle tanınmaması) ve râbian, yermi beş yaşını mütecâvüz (geçmiş) bulunması meşrûtdur (şarttır) ve me’mûriyyetleri dahiliye nezâreti canibinden (İçişleri Bakanlığı tarafından) tasdîk olunacaktır”.1876 yılına kadar Nahiye Müdürleri yöre halkı arasında vali tarafından atanıp Dahile Nezaretinin onayı ile  göreve gelirken,   1876 yılı Nisan ayında hazırlanan Nahiye Nizamnamesi ile Nahiye müdürlerinin seçimle göreve getirilmeleri esası benimsenmiştir.

         Nahiye nüfusu ve  isimler ile ilgili  bilgiler  1870'ten başlayarak 1907 yılına kadar her yıl   yayınlanan Sivas Vilayet Salnameleri  taranarak elde edilmiştir.

                            

           

1880 tarihli Salname-i  Vilayet-i  Sivas'ın Türkçe Baskısında Karagöl Nahiyesi

(Salname-i Vilayet-i  Sivas  /Yrd. Dç Dr. Ebubekir S.Yücel/ Buruciye Yayınları)

1903 tarihli Salname-i  Vilayet-i Sivas'ın Türkçe Baskısında Karagöl Nahiyesi

(Salname-i Vilayet-i  Sivas  /Yrd. Dç Dr. Ebubekir S.Yücel /Buruciye Yayınları)

*Sivas 1864 ' e kadar Osmanlı devletine bağlı  Eyalet-i Rum'un   merkezi olmuştur.

*Sancak Teşkilatı  24 Nisan 1924 yılında yürürlüğe giren Teşkilat-ı Esasiyye Kanunu (Anayasa) ile kaldırılmıştır.

*Bucak Teşkilita İl idaresi Kanununa göre halen resmi varlığını sürdürüyor olmasına karşın  tamamen fonksiyonsuz hale gelmiştir.2011 verilerine göre Türkiye'de 634 Bucak Teşkilatı olmasına rağmen Bucak Müdürü olan  yer sayısı 1'dir.

KAYNAKÇA

1- S.YÜCEL Ebubekir (2011) , Salname-i Vilayet-i  Sivas Cilt 1-4 , Sivas, Buruciye Yayınları

2-SEZEN Tahir (2006) , Osmanlı Yer Adları , Ankara , Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü

3-ÇADIRCI Musa (2007) ,Tanzimat Sürecinde Türkiye , Ülke Yönetimi,Ankara, İmge Kitabevi Yayınları